Yeni Dünya ile Tanışın: Elektrikli Araç Sözlüğü

Tesla Model S, Jaguar i-Pace, Tesla Model 3, BMW i3 ve Renault Zoe gibi elektrikli araçlar, benzer sınıftaki benzinli ve dizel araçlara göre çok daha yüksek performanslı olmaları ile büyük beğeni topladı. Buna ek olarak Avrupa’da 2030’lu yıllardan itibaren benzinli ve dizel araçların satışına yönelik kısıtlamalar getirilmesiyle de elektrikli otomobil pazarı şimdiden büyük bir ivme yakaladı. 

Tüm bu ivmelenmeye rağmen elektrikli araçlar adeta yeni dünyanın tekrar keşfi gibi. Neredeyse direksiyon, tekerlekler ve farlar gibi bazı donanımlar veya parçalar dışında fosil yakıtla çalışan araçlarla hiçbir benzerlikleri yok. Bu nedenle sizin için elektrikli araç sözlüğü adını verdiğimiz bu yazıda, elektrikli araçları incelerken karşınıza sıkça çıkabilecek bazı kavramların anlamlarını derledik.

• EV (Electric Vehicle): Elektrikli araç sözcüğünün kısaltmasıdır. 

• BEV (Battery Electric Vehicle): Bataryalı elektrikli araç olarak Türkçeye çevrilen BEV, aracın hareket etmesi için gereken elektrik enerjisinin araç içindeki bataryalardan sağlandığı modellere verilen isimdir. Tesla Model S, Jaguar i-Pace ve Tesla Model 3 gibi birçok araç bu sınıfta yer alır. 

• FCEV Fuel Cell Electric Vehicle: Yakıt hücreli elektrikli araç sözcüklerinin İngilizce kısaltması olan FCEV yerine bazen FEV kısaltması da kullanılır. Elektrikli motoru çalıştırmak için bir yakıt hücresi, akü ya da süper kapasitör kullanan araçlara verilen isimdir. Hidrojen yakıt hücresi teknolojisi ile üretilen Hyundai Nexo, Toyota Mirai ve Honda Clarity gibi araçlar bu sınıfta yer alır. 

• HEV (Hybrid Electric Vechile): Hibrit araçlar için kullanılan bir kısaltmadır. Hibrit araçların içerisinde iki farklı motor bulunur. Günümüzde yaygın olarak kullanılan hibrit otomobillerde elektrikli ve benzinli motorlar yer alır. 

• PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vechile): Büyük bataryalara sahip ve bataryası dışarıdan şarj edilebilen hibrit araçlara verilen isimdir. Hibrit, plug-in hibrit ve elektrikli araçların ayrımını öğrenebilmek için “Elektrikli Otomobil Türleri” başlıklı yazımızı ziyaret edebilirsiniz.

• REX (Range Extender): Menzil uzatıcının İngilizce kısaltmasıdır. Bazı elektrikli araçlarda kullanılan ve aracın menzilinin uzamasını sağlayan teknolojidir. Aracın içerisinde bir jeneratör gibi çalışan içten yanmalı motor bulunur. Motor, bataryanın şarj edilmesini sağlar ve bu şekilde aracın menzili uzatılmış olur.

• Charger: Şarj aleti olarak Türkçeye çevirebileceğimiz sözcük, araçların şarj edildiği istasyonları ifade etmek için kullanılır. Çoğunlukla charger’lar şebekeden alternatif akım (AC) alıp doğrudan akıma (DC) dönüştürür.

• BMS (Battery Management System): Batarya Yönetim Sistemi olarak Türkçeye çevrilen ve bataryanın güvenle dolmasını sağlayan sistemdir. Elektrikli araçların bataryaları oldukça hassastır ve aracın görece en önemli parçasıdır. Bataryanın güvenli çalışmasını, durumunun izlenmesini ve doğru bir şekilde şarj edilmesini sağlayan teknolojiye verilen isimdir.

• Inverter: Dönüştürücü olarak Türkçeye çevrilebilen sistem, alternatif akımı (AC) doğrudan akıma (DC) dönüştürür. Elektrikli araçlar, AC ve DC olarak çalışabilir. Bu nedenle de alınan elektriğin dönüştürülmesi gerekir. Ayrıca araçta bazen elektrik DC olarak depolanıp AC olarak veya AC olarak depolanıp DC olarak kullanılabilir. Böyle bir durumda da elektrik akımının dönüştürülmesi için inverter kullanılır. Ayrıca bazı kaynaklarda inverter’ın Türkçe karşılığı olarak invertör kullanıldığı da görülebilir.

• 12V Akü: Elektrikli olmayan araçlarda da kullanılan ve alt ekipmanların çalışmasını sağlayan aküdür. Elektrikli araçların motorları yüksek voltaja ihtiyaç duyarken far, silecek ve radyo gibi diğer sistemler daha düşük voltaja ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle 12V aküler bazı modellerde kullanılabilir. 

• DC-DC Inverter: DC-DC dönüştürücü olarak Türkçeye çevrilebilecek olan sistem, yüksek voltajı düşük voltaja çeker. Çünkü elektrikli araçlarda motorların çalışması için yüksek voltaja ihtiyaç duyulur, ancak motor sistemi dışındaki bazı ekipmanlar (farlar ve silecekler gibi) düşük voltaja ihtiyaç duyar. Bu alt ekipmanlar genellikle 12V aküyle çalışabilir. Bu akünün dolması için de yüksek voltajlı doğru akımın düşük voltaja dönüştürülmesi gerekir. İşte, burada devreye DC-DC dönüştürücüler girer.

• EVSE (Electric Vehicle Supply Equipment): Elektriğin olduğu her yerde elektrikli araçlar şarj edilebilir; ancak EVSE olarak kısaltılan elektrikli araç şarj istasyonları, araca giden elektrik akımını kontrol ederek aracı kaçak akıma ve diğer problemlere karşı korur.

• UMC (Universal Mobile Connector): Tesla araçlarda kullanılan EVSE teknolojili kablolara verilen isimdir.

• HPWC (High Powered Wall Charger): Özellikle Tesla kullanıcılarının ev ve iş yerlerinde araçlarını şarj edebilmeleri için sunulan, duvara monte edilen şarj istasyonuna verilen isimdir. UMC kabloların aksine daha yüksek bir kW ile aracınızı daha hızlı şarj etmenize olanak sağlar.

• Supercharger: Tesla araçlarda gördüğümüz doğru akımla araç bataryasının normalden çok daha hızlı şarj edilmesini sağlayan teknoloji.

• Volt: Elektrik gerilimi.

• Amper: Elektrik akımı.

• kW: Elektrik gücü, volt ile amperin çarpılmasıyla bulunan değerdir. Bir işi yapan elektrik miktarının ölçülmesine yarayan birimdir. 

• kWh: Elektrik enerjisi. kW’ın saate bağlı olarak hesaplanmasıdır.

• Rejeneratif Frenleme: Elektrikli, hibrit veya plug-in hibrit araçlarla yavaşlarken ortaya ısı gibi enerji türleri çıkabilir. Bu tip enerjiler, rejeneratif frenleme geri kazanım teknolojisi ile elektrik enerjisine dönüştürülür ve bataryanın dolması sağlanır.

Bu kavramların ardından elektrikli arabaların çalışma prensibini öğrenmek için Elektrikli Otomobiller Nasıl Çalışır? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Son olarak aklınızda elektrikli bir otomobil almak varsa ikinciyeni.com araçlarını tercih edebileceğinizi unutmayın. ikinciyeni.com’da gördüğünüz tüm araçlar iade garantili olduğu için ikinci el otomobil alırken aklınıza gelebilecek endişelerden de etkilenmek zorunda kalmazsınız.