Motor Çeşitleri Nelerdir?
Yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelere “motor” adı verilir. Otomobil motorları ise kendi içlerinde birçok farklı sınıfa ayrılır. Bu durum da bazen kafa karıştırıcı olabilir. Bu yazımızda motor tipleri ile ilgili “Motor çeşitlerinin farkları neler? Hangi motoru kullanan otomobil size göre? TSI, GDI, FSI gibi kısaltmalar ne anlama geliyor?” gibi sorulara cevaplar bulabilirsiniz.
Silindir Sıralanışına Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
Silindir sıralanışına göre motorları beş başlıkta inceleyeceğiz.
Sıra Tipi Motor Nedir?
Günümüzde otomobillerde en çok kullanılan motor tiplerinden biri sıra tipi motorlardır. Silindirler aynı düzlem üzerinde yan yana sıralandığı için bu motorlar sıralı motor olarak da bilinirler. Silindir sayısı genellikle 2 ile 5 arasında değişen sıralı motorların maliyetleri düşük, yakıt verimlilikleri ise yüksektir.
V Tipi Motor Nedir?
Otomobillerde en çok kullanılan motor tiplerinden bir diğeri de V tipi motorlardır. Bu motorlarda silindirler iki sıra halinde V şeklinde dizilir. Bu nedenle silindir sayısı daima çift sayıdır. Dört, altı ve sekiz silindir en çok tercih edilenlerdendir.
Sıra tipi motorlarla karşılaştırdığımızda V tipi motorların silindir sayısı artsa da boyut olarak daha avantajlı olduklarını görürüz. Daha yüksek hacimlere sahip olan bu motorların ürettikleri güç de daha fazladır. Dolayısıyla performans olarak daha başarılıdırlar.
Boksör Tipi Motor Nedir?
Silindirlerinin karşılıklı olarak konumlandığı motorlara boksör tipi motorlar adı veriliyor. Boksör motorlar genellikle dört silindirli olarak üretiliyor. Bu motorları diğer motor tipleri ile karşılaştırdığımızda daha hafif, titreşimsiz ve dengeli olmaları dikkat çekiyor. Tüm avantajlarına rağmen yüksek yakıt tüketimine sebep olmalarından dolayı günümüzde pek tercih edilmiyorlar.
Yıldız Tipi Motor Nedir?
Adından da anlayacağınız gibi silindirlerin bir merkez etrafına yıldız şeklinde dizildiği motorlara yıldız tipi motorlar deniyor. Hafif ve yüksek performanslı bu motorlar genellikle uçaklarda ve deniz taşıtlarında kullanılıyor.
W Tipi Motor Nedir?
İki adet V tipi motordan oluşan W tipi motorlar, yüksek silindir sayısına sahip güçlü motorlar üretmek amacıyla tasarlanıyor. Genellikle özel üretim araçlarda kullanılıyorlar.
Silindir Sayısına Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
Silindir sayısına göre motorları incelediğimizde 4 silindirli, 6 silindirli ve 8 silindirli otomobiller sıkça karşımıza çıkıyor. 10 ve 12 silindirli motorlar ise lüks ve yüksek performanslı otomobillerde kendine yer buluyor.
İki Silindirli Motor Nedir?
İki silindirli motorlar otomobillerde nadiren kullanılıyor. Örneğin DAF firması Hollanda’da ürettiği otomobillerde iki silindirli motorlar kullanır. FIAT’ın mini otomobilleri FIAT 500C ve FIAT 500 de iki silindirli otomobillere örnektir. Bu motorlar genellikle hava soğutmalı ve iki zamanlıdır.
Üç Silindirli Motor Nedir?
Üç silindirli motor denilince akla etkileyici sesleri ve sarsıntılı çalışmaları geliyor. Sürüş keyfine öncelik verenlerdenseniz üç silindirli motora sahip bir otomobil tercih edebilirsiniz. Fakat önceliğiniz konfor ise daha pürüzsüz bir sürüş için daha güçlü motorları tercih etmelisiniz. Üç silindirli motorların kullanıldığı otomobillere örnek olarak Peugeot 107, Citroen C1 ve BMW 418i Gran Coupé’yi verebiliriz.
Dört Silindirli Motor Nedir?
Dört silindirli motor, otomobillerde en çok kullanılan motor türlerinden biri. Dört silindirli otomobiller hem güçlü hem de verimli olmalarıyla otomobil üreticilerinin de kullanıcılarının da favorileri. Volkswagen Passat, Mercedes E 250 ve BMW 525d, dört silindirli motora sahip otomobillerden.
Beş Silindirli Motor Nedir?
Beş silindirli arabalar teoride 4 silindirli arabalardan daha güçlü ve 6 silindirli arabalardan daha tasarruflu olarak bilinse de bu durum pratikte her zaman gerçekleşmeyebiliyor. Beş silindirli otomobillere örnek olarak FIAT Bravo ve Volvo S60’ı verebiliriz.
Altı Silindirli Motor Nedir?
ABD’de üretilen otomobillerde karşımıza çıkan altı silindirli motorlar Avrupa’da pek tercih edilmiyor. Audi A8, BMW 7 ve Volkswagen Touareg, altı silindirli motora sahip güçlü otomobiller arasında yer alıyor.
Sekiz Silindirli Motor Nedir?
Genellikle V tipinde sıralanan sekiz silindirli motorlar eski Amerikan arabalarında da sıkça kullanılmıştır. Mercedes Maybach S 500, Audi A8 ve Toyota Land Cruiser sekiz silindire sahip otomobillerden.
On İki ve On Altı Silindirli Motor Nedir?
İnanılmaz bir güç sunan on ve on iki silindirli otomobillere örnek vermek gerekirse Lamborghini Huracan 10 silindirli, Ferrari F12 Berlinetta ve Aston Martin DB9 ise 12 silindirlidir.
Ateşleme Tipine Göre Motor Tipleri Nelerdir?
Ateşleme tipine göre motorlar buji ile ateşlemeli ve sıkıştırma ile ateşlemeli olarak ikiye ayrılıyor.
Buji ile Ateşlemeli Motor Nedir?
Motor eğer buji ile ateşleniyorsa buji ile ateşlemeli motor olarak adlandırıyoruz. Bujinin kısa bir tanımını da yapalım: Nikola Tesla’nın icadı buji, motorun yanma odasındaki yakıt ve hava karışımını kıvılcım çıkararak ateşleyen parçanın adı.
Sıkıştırma ile Ateşlemeli Motor Nedir?
Bu tip motorlarda buji gibi bir ateşleme mekanizması yer almaz. Motor, yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle ateşlenir.
Sıkıştırma ile ateşlemeli motorların fiyatları, buji ile ateşlemeli motorlara göre daha yüksektir. Aynı şekilde bakımları da daha masraflıdır. Ancak kullanım sırasında verimlilikleri yüksektir. Bir hızdan daha yüksek bir hıza geçmek için geçen süre anlamına gelen “ivmelenme performansı” da daha başarılıdır.
Yakıta Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
Otomobil satın alırken karşılaşılan en büyük soru işaretlerinden biri “Benzinli mi, dizel mi?” sorusudur. Öyleyse motorları bir de yaktıkları yakıta göre sıralayalım.
Benzinli Motor Nedir?
Benzinli otomobiller, dizel otomobillere göre daha seridir. Önceliğiniz hızsa tercihinizi benzinli motorlardan yana kullanmalısınız. Benzinli motorlar sık bakım gerektirmemeleri sebebiyle de tercih edilebilir.
Dizel Motor Nedir?
Alman mühendis Rudolf Diesel tarafından 1892 yılında geliştirilen, yakıt olarak motorin kullanan dizel motorlar; yılda en az on beş bin kilometre yol giden biriyseniz sizin için daha ekonomik bir tercih olacaktır. Dizel motorlar aynı zamanda çekiş gücü yüksek otomobil arayışındaki kullanıcılara da hitap eder.
Yakıtın Yakıldığı Yere Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
İçten yanmalı motorlarda da dıştan yanmalı motorlarda da yakıtın yanmasıyla ortaya çıkan enerji hareketi oluşturur. Yakıtın yakıldığı yere göre ise motor çeşitleri ikiye ayrılır.
Dıştan Yanmalı Motor Nedir?
Dıştan yanmalı motorlarda yakıt, motorun dışında yakılır. Gerekli enerji ise su buharından elde edilir. Dıştan yanmalı motorlara otomobillerde rastlanmaz. Dıştan yanmalı motorlar eski filmlerden hatırlayacağınız buharlı gemi ve lokomotiflerde kullanılıyordu.
İçten Yanmalı Motor Nedir?
İçten yanmalı motorlarda yakıt, motorun içinde yakılır. Isı enerjisi ile piston hareket eder. Yakıt olarak benzin ve dizel yaygın olarak kullanılsa da metan, hidrojen, propan gibi alternatif yakıtlar da tercih edilebilir. Yakıtın yanması patlama şeklinde olduğu için içten yanmalı motorlardan bahsederken “patlamalı motor” denildiğini de duyabilirsiniz. İçten yanmalı motorların savaş aracı olan toptan esinlenmesi ise ilginç bir detay.
Hava Besleme Sistemine Göre Motor Türleri Nelerdir?
Hava besleme sistemine göre motorları atmosferik ve turbo motor olmak üzere iki başlıkta inceleyeceğiz.
Atmosferik Motor Nedir?
Teknolojinin ilerlemesi, turbo teknolojisinin yaygınlaşması ve ucuzlaması ile atmosferik motorlar yavaş yavaş tarihe karışsa da hala bazı otomobil modelleri atmosferik ve turbo motor seçenekleriyle tüketiciye sunuluyor. Peugeot 308’i her iki motor seçeneği de bulunan otomobillere örnek gösterebiliriz.
Turbo Motor Nedir?
Havayı yüksek basınçla silindirler içerisine gönderen turbo motorlar, daha fazla güç ve tork üretilir. Düşük devirlerde daha yüksek tork ürettikleri için daha güçlü performans gösterirler. Atmosferik motorlara kıyasla daha hafiftirler ve daha fazla yakıt tasarrufu sağlarlar. Buna karşın turbo motorların parçaları daha hassastır, bakımları ve onarımları da daha masraflıdır.
Zamanlama Sistemine Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
Bildiğiniz gibi motorlarda piston havayı sıkıştırır, sıkışmış hava yakıtı ateşler ve enerji üretilir. Bu süreci meydana getiren periyotlara göre motorlar iki zamanlı ve dört zamanlı olarak ikiye ayrılır.
İki Zamanlı Motor Nedir?
İki zamanlı motorlarda emme ve sıkıştırma bir strokta, yanma ve egzoz ise bir strokta gerçekleşir. “Strok nedir?” diye düşünenler için açıklayalım. Strok, pistonun silindir içinde yükseldiği en üst nokta ile alçaldığı en alt nokta arasındaki mesafeyi ifade eder.
Dört Zamanlı Motor Nedir?
Dört zamanlı bir motorun çalışma aşamaları aşağıdaki gibidir:
Emme zamanı
Sıkıştırma zamanı
Yanma zamanı
Egzoz zamanı
Dört zamanlı motorlar otomobillerde yaygın olarak kullanılmakla birlikte iki zamanlı motorlar sadece benzinli küçük motorlarda kullanılır.
Soğutma Sistemlerine Göre Motor Tipleri Nelerdir?
Motorlar, kullandıkları soğutma sistemlerine göre su soğutmalı ve hava soğutmalı olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Su Soğutmalı Motor Nedir?
Su soğutmalı motorlarda çalışma esnasında ortaya çıkan sıcaklıktan dolayı motorun zarar görmemesi için soğutma işlemi su sirkülasyonu ile gerçekleşiyor.
Su soğutmalı motorlar sesi izole ederek daha sessiz çalışmaları ve daha yüksek performans sunmaları sebebiyle daha çok tercih ediliyor. Su soğutmalı motorlarda motorun soğuğa ve sıcağa dayanıklılığını arttırmak, aynı zamanda aşınmayı engellemek için antifriz denilen sıvıyı kullanmanız gerektiğini de hatırlatalım.
Hava Soğutmalı Motor Nedir?
Hava soğutmalı motorda motorun sıcak parçalarının soğutulması için hava dolaşımından faydalanılıyor. Hava soğutmalı motorların kullanıldığı en bilindik modeller arasında ise Subaru 360 ve Porsche 911 yer alıyor.
Hava soğutmalı motorlarda fazla ısınma sorunu, motorun aşınmasına yol açabiliyor. Bu motorların avantajı ise donma gibi bir problemleri olmadığı için soğuk havalarda rahatlıkla çalışabilmeleri.
Supap Mekanizmasına Göre Motor Türleri Nelerdir?
Motorları supap mekanizmalarına göre sıralamadan önce supap nedir ve ne işe yarar, açıklayalım. Günlük hayatta “sibop” da denilen supap; yakıt ve hava karışımının silindirlere girmesini, aynı zamanda yanmış gazların silindirlerden dışarı atılmasını sağlıyor. Motorlar supap mekanizmalarına göre T tipi, L tipi, F tipi ve İ tipi motor olarak dörde ayrılıyor.
T Tipi Motor Nedir?
T tipi supap mekanizmalı motorlarda supaplar, motorun sağ ve sol taraflarında yer alır. Sapları aşağı bakacak şekilde yerleştirildiği için şeklinden dolayı T tipi adı verilmiştir. 1910’lu yıllarda kullanılan bu motor tipi günümüzde kullanılmıyor.
L Tipi Motor Nedir?
L tipi supap mekanizmalı motorlarda da isim, supapların yerleşim şeklinden gelir. Bu motorda tüm subaplar motor blokunun aynı tarafında yer alır. Emme ve egzoz manifoldları da bu bölgede bulunduğu için çalışma verimliliği düşüktür. L tipi motorlar, 1930’lu yıllardan 1960’lı yıllara kadar kullanıldı ve günümüzde kullanılmıyor.
F Tipi Motor Nedir?
F tipi motorlardaki supap mekanizması, L tipinin biraz daha gelişmişi olarak tanımlanabilir. Bu sistemde emme supapları silindir kapağında, egzoz supapları ise motor blokunda yer alır. Günümüzde görmenin pek mümkün olmadığı F tipi supap mekanizmalı motorlar, 1940 ila 1970’li yıllar arasında bazı araçlarda kullanılmıştır. Ayrıca F tipi motorlar, günümüzde kullanılan İ tipi motorların ortaya çıkmasına da zemin hazırlamıştır.
İ Tipi (OHV) Motor Nedir?
İ tipi supap mekanizmalı motorlar, günümüzde kullanılan motor tipidir. OHV olarak da adlandırılır. OHV kısaltması ise “over head valve” yani “üstten supap” terimini ifade eder. Bu modelde tüm supaplar silindir kapağında yer alır. Önceki versiyonlarına göre supapların pozisyonu da değişiktir. İ tipi motorlarda supapların sapı yukarı, başı aşağı bakar.
Enjeksiyon Sistemlerine Göre Motor Çeşitleri Nelerdir?
Otomobil motorlarının yakıt enjeksiyon sistemlerini ifade eden FSI, TSI, TFSI gibi kısaltmalar kafanızı karıştırıyorsa açıklık getirelim.
FSI Motor
Yakıtın direkt olarak yanma odasına püskürtüldüğü, açılımı “Fuel Stratified Injection” olan motorlara FSI motor adı veriliyor. Düşük yakıt tüketimi ve emisyon değeri yakalamak için tasarlanan FSI motor, Volkswagen’in Lupo ve Golf gibi çeşitli modellerinde kullanıldı; fakat beklenen performansı gösteremedi.
TSI Motor
Volkswagen grubu, başarısız FSI motor denemesinin ardından yaptığı iyileştirmeler ile TSI motorlu otomobilleri piyasaya sundu. TSI (Turbo Stratified Injection) motor, daha düşük hacimle daha yüksek güç elde etti. Düşük hacimli bu motorlar vergi avantajını da yakalamış oldu. TSI motorların sunduğu yakıt verimliliği ise dikkat çekiciydi. Günümüzde Volkswagen ile özdeşleşen bu motorlar, Seat ve Skoda gibi birçok otomobil üreticisi tarafından da tercih ediliyor.
TFSI Motor
TFSI motor, yakıtı tümüyle homojen bir şekilde dağıtıyor. Açılımları “turbo beslemeli direkt benzin enjeksiyonlu” olan TFSI motorların diğer motorlardan en büyük farkı ise bütün motor devirlerinde yüksek performans sağlamaları. Ödüllü TFSI motorlar akıllara ilk olarak Alman otomotiv devi Audi’yi getiriyor.
GDI Motor
Japon otomobil markası Mitsubishi’nin geliştirdiği motor teknolojisi GDI (Gasoline Direct Injection), doğrudan benzin püskürtmeli motor anlamına geliyor. Yakıtı silindire doğrudan ve hassas bir zamanlama ile püskürten GDI motorlar, üst düzey verimlilik sağlıyor.
Bu motor tipinde iki farklı çalışma modu bulunuyor. Ekonomik mod ile çalışırken düşük yakıt tüketimi sağlayan GDI motor; gaz pedalının konumuna göre güç moduna geçiyor, daha fazla güç ve tork sağlıyor.
T-GDI Motor
Motordan alınabilecek maksimum gücü elde etmenin yolu, silindire maksimum yakıt ve hava karışımı göndermektir. Bu aşırı besleme de denilen “turbo teknolojisi” ile mümkündür. GDI motorlara turbo teknolojisi eklenerek elde edilen T-GDI motorların hedefi, aynı hacim ile daha yüksek güç ve daha düşük yakıt tüketimi sağlamak. T-GDI motorlar günümüzde Hyundai ve KIA tarafından tercih ediliyor.
Motor, genellikle “aracın kalbi” olarak nitelendirilir. Bu nedenle motorun bakımını, yağ değişimini ve temizliğini periyodik olarak yapmak gerekir. Aksi halde oluşabilecek en küçük arıza bile büyük problemlere yol açabilir. Aracınızın motoru hakkında bilgi sahibi olabilmek için ikinciyeni Blog’u takip edebilir, motor temizliği ve motor yağı değiştirme gibi çeşitli konularda ipuçları alabilirsiniz.
Elektrikli Otomobil Almadan Önce Bilinmesi Gerekenler
Motor Yağı Nasıl Değiştirilir?
Otonom Araçlar: Nvidia Atlan’ın Önemi
Ralli Arabalarının Özellikleri Neler?
En Geniş Bagajlı SUV Modelleri
