Hava Yastıkları Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Hava yastıkları, araçlarda çarpışma anında sürücüyü ve yolcuları korumak için geliştirilmiş en önemli güvenlik sistemlerinden biridir. Günümüzde araçlarda standart bir özellik olarak sunulan hava yastıkları, kaza anında çok kısa sürede şişerek ciddi yaralanmaları ve ölümcül kazaları engellemek amacıyla tasarlanmıştır.

Ancak tabii ki hava yastıklarının çalışma prensibini daha iyi anlamak için hangi durumlarda devreye girdiği ve güvenli bir sürüş için nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemli. Bu yazımızda hava yastıkları hakkında bilmeniz gereken tüm detayları keşfedebilirsiniz. 

Airbag Nedir? 

"Airbag" ya da Türkçesiyle "hava yastığı", otomobillerde çarpışma anında hızla şişerek yolcuların çarpışmadan kaynaklı olarak yaralanmalarını azaltan bir güvenlik sistemidir. Emniyet kemeriyle birlikte çalışarak sürücüyü ve yolcuları sabit tutmaya, böylece ağır yaralanmaların önlenmesine yardımcı olur. Hava yastıkları, kazanın şiddetine bağlı olarak saniyenin 1/10'undan kısa sürede açılır ve kazanın etkilerini azaltır.

Hava yastığı fikrinin kökeni 2. Dünya Savaşı’na kadar uzanır ve ilk olarak savaş uçaklarında kullanılmıştır. 1950’li yıllarda otomobiller için tasarlanmaya başlanan bu teknoloji, 1980 yılında Mercedes-Benz W126 S-Class modeliyle yolculara sunulmuş ve güvenlik alanında büyük bir adım olmuştur. İlk yolcu hava yastığını sunan marka ise Porsche olmuştur.

Hava Yastığı Çalışma Prensibi Nasıldır?

Hava yastığının çalışma prensibi oldukça hızlı ve hassas bir mekanizmaya dayanır. Hava yastığının çarpışma anındaki çalışma adımlarını ise şu şekilde sıralamak mümkün: 

1. Otomobil darbeye maruz kaldığında ani bir şekilde hız kaybeder.

2. Elektronik sensörler hız değişimini tespit eder. 

3. İvme ölçer, darbenin derecesini ölçer ve otomobil şiddetli bir kuvvetle karşılaşırsa hava yastığı sistemi tetiklenir. 

4. Kimyasal patlayıcının ateşlenmesiyle hava yastığına hızla nitrojen ya da argon gazı dolar.

5. Kazadan yaklaşık 30-40 milisaniye sonra hava yastığı tamamen şişer. 

6. Çarpma sonrası hava yastığının içindeki gaz küçük delikler vasıtasıyla tamamen boşaltılır.

Hava Yastığı Kaç Km Hızda Açılır?

Hava yastıkları, genellikle düşük hızlardaki çarpışmalarda devreye girmeyecek şekilde tasarlanır. Çoğu hava yastığı, çarpışmanın şiddetine bağlı olarak 20-25 km/s hızın üzerindeki çarpışmalarda açılır. Avrupa’da bu sınır genellikle 20-25 km/s olarak belirlenirken, ABD’de ise 15-20 km/s’dir. 

Hava Yastıkları Nerelerde Bulunur?

Neredeyse yeni model tüm araçlarda sürücülere maksimum güvenlik sağlama amacıyla çeşitli noktalara yerleştirilen hava yastıkları bulunur. Hava yastıklarının konumu ve sayısı araç modeline göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak araçlarda bulunan hava yastıkları şunlardır:

• Sürücü ve Yolcu Ön Hava Yastıkları: Sürücünün direksiyonunda ve ön yolcu koltuğunun karşısında bulunur.

• Yan Hava Yastıkları: Ön koltukların yan kısmında bulunarak yandan gelen darbelerde koruma sağlar.

• Perde Hava Yastıkları: Araç camlarının üst kısmında bulunan bu yastıklar, yandan çarpışmalarda kafa yaralanmalarını önler.

• Diz Hava Yastıkları: Sürücünün dizlerini koruma amacıyla direksiyon altına yerleştirilir.

Hava Yastığı Hangi Durumlarda Açılır? 

Hava yastıkları, yeterli hız ve şiddette gerçekleşen her çarpışmada sürücü ve yolcuları korumak için açılır. Hangi hava yastığının açılacağı ise çarpışmanın yönüne göre değişebilir. 

Hava yastıkları genellikle şu durumlarda devreye girer:

• Önden Çarpışmalarda: Sürücü ve ön yolcu hava yastıkları açılır.

• Yandan Çarpışmalarda: Darbenin geldiği taraftaki yan hava yastıkları ve kafa koruyucu perde hava yastıkları açılır.

Hava Yastığı Ne Zaman Açılmaz?

Hava yastıkları, her çarpışmada devreye girmez. Hafif çarpışmalar veya belirli yönlerden gelen darbelerde hava yastığı açılmayabilir. Hava yastıklarının açılmadığı durumlar şunlardır:

• Hafif önden veya yandan çarpışmalarda

• Arkadan çarpmalarda

• Araç devrilme veya takla durumunda
  
  

Bu durumlarda hava yastıkları açılmaz, çünkü hava yastıklarının açılması güvenlik yerine yaralanmalara neden olabilir.

Hava Yastığı Bulunan Araçlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Hava yastığı bulunan araçlarda güvenli bir sürüş için dikkat etmeniz gereken bazı noktalar bulunur. Dikkat edilmesi gereken önemli noktaları ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Sürücü koltuğu dik konumda olmalıdır.

• Sürücü direksiyona çok yakın oturmamalıdır. Direksiyon ile sürücü arasında en az 25 cm mesafe olmalıdır. 

• Direksiyonu tutarken 9.15 kuralı uygulanmalıdır. Yani ellerin direksiyon üzerindeki şekli, saatin 9.15’i gösterdiği gibi olmalıdır.

• Emniyet kemeri mutlaka doğru bir şekilde takılı olmalıdır.

• Ön koltuğa kesinlikle çocuk oturmamalıdır. 

• Koltuk başlıkları baş ile aynı hizada olmalıdır. 

Kaza Anında Hava Yastıkları Tek Başına Yeterli Olur mu?

Sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlayan hava yastıklarının kaza anında tek başına yeterli olmayacaklarını da aklınızda çıkarmamanız oldukça önemli. Çünkü emniyet kemeri takılı olmadığında hava yastıkları yarar sağlamak yerine zarar verebilir. 

Emniyet kemeri, sürücü ve yolcuların belirli bir mesafede sabit kalmalarını sağlar. Hava yastıkları ise kafa hareketini yavaşlatır ve yaralanmaların önüne geçer. 

Örneğin kaza sırasında emniyet kemerinin takılı olmadığını düşünelim. Araç içinde sabit kalmanız pek mümkün olmayacağı için şiddetle açılan hava yastığı, yaralanmanıza sebep olabilir ya da sizi başka bir yöne savurarak ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Emniyet Kemeri Takılı Olmadığında Hava Yastıkları Açılır mı?

Hava yastıkları ile ilgili kafa karıştıran bir diğer konu da emniyet kemeri takılı olmadığında açılıp açılmayacakları. Aslında hava yastıkları, emniyet kemerine ek olarak tasarlanmış bir güvenlik sistemidir. Günümüzde kullanılan araçların birçoğunda hava yastığı ve emniyet kemeri birbirinden bağımsız olarak çalışabilir. Bu nedenle aracınızın güvenlik sistemi hakkında detaylı bilgi almak için otomobilinizin emniyet kemeri sistemini anlatan kitapçığını dikkatli bir şekilde okumanızda fayda var. 

Hava Yastığı Arızaları Nelerdir?

Hava yastığı sistemi ile ilgili zaman zaman arızalar meydana gelebilir. Aracın gösterge panelinde airbag arıza lambasının yanmasına sebep olan başlıca sorunlar şunlardır:

• Koltuk altlarında yer alan sensör soketleri çıkmış, yıpranmış ya da kopmuş olabilir.

• Aracınız daha önce kaza yapmış ve hava yastığı açılmış ise tam olarak onarılmamış olabilir.

• Hava yastığı fişekleme direnci yüksek olabilir. 

• Airbag sargısındaki kablolarda kopukluk ya da yıpranma olabilir. 

Airbag Arıza Işığı Nasıl Söndürülür?

SRS denilen airbag ışığı yanıyor ya da yanıp sönüyorsa bu durum aracınızın hava yastıklarını mutlaka bir yetkili servise kontrol ettirmeniz gerektiği anlamına gelir. Söz konusu güvenliğiniz olduğu için kendi kendinize onarmaya çalışmak pek doğru bir hamle olmayacaktır.

Hava Yastığının Ömrü Ne Kadardır?

Hava yastıklarının kullanım ömrü, aracın marka ve modeline göre değişse de genellikle 10 yıldır. Hava yastıkları, kullanım ömrünü doldurduğunda ise açılmama, patlama-yırtılma ya da zamansız açılma gibi sorunlarla karşılaşma olasılığı artar. Bu nedenle hava yastıklarını en azından 10 yılda bir yetkili servislerde veya olası hasarları önceden belirlemek için periyodik otomobil bakımlarında kontrol ettirmelisiniz.