Kış Lastiği Özellikleri ile İlgili Yanlış Bilinenler ve Merak Edilenler
Kış aylarında yağmur, kar ve soğuk gibi etkenler, yolların ıslanmasına ve buzlanmasına neden olur. Aynı zamanda bu etkenler, araçlarda kullanılan lastiklerin ana malzemesi olan kauçuk üzerinde de sertleşme gibi durumlara yol açar. Dolayısıyla kış aylarında araç kullanmak riskli hale gelir. Bu riskleri ortadan kaldırmak için ise zorunlu kış lastiği uygulaması vardır. Çünkü soğuktan çok etkilenmeyen kış lastikleri, ıslak ve buzlu zeminlerde yol tutuşuna katkı sağlar.
Kışın güvenli sürüş sağlayan bu uygulamayla ilgili “Kış lastiği ne zaman zorunlu, neden önemli, 4 mevsim lastik kış lastiği yerine geçer mi?” gibi soruların cevaplarını ve kış lastiği hakkında yanlış bilinenleri, sizin için hazırladığımız kış lastiği rehberinde bulabilirsiniz.
Kış Lastiği Ne İşe Yarar?
Klasik lastiklere göre daha farklı özelliklere sahip olacak şekilde üretilen kış lastikleri, mevsimin yollarda yarattığı olumsuzluklara karşı aracın dirençli olmasını sağlar. Kış lastikleri; buzlu, karlı ve sulu yollarda hızlanma, durma, dönme gibi eylemlerin güvenli bir şekilde yapılmasına ve yardımcı olur. Yol tutuşu için de faydalıdır.
Kış Lastiği Ne Zaman Takılır ve Uygulama Tarihleri Nedir?
Zorunlu kış lastiği takma tarihleri, 1 Aralık 2015’te alınan karar sonrası her yıl aralık-nisan ayları arası olarak belirlenmiştir. Tabii havaların erken soğuması durumunda 1 Aralık tarihini beklemeden de kış lastiği takmanız gerekebilir. Ayrıca valilik gibi idari makamlar da belirli bölgeler için bu tarihleri değiştirebilir. Örneğin kış lastiği tarihleri 2023 - 2024 döneminde İstanbul için 25 Kasım olarak belirlenmiştir. Bunun gibi özel olarak belirlenen tarihler dışında Türkiye genelinde kış lastiği takma zamanı, 1 Aralık’ta başlar ve 1 Nisan’da sona erer.
Bu sebeplerden dolayı yaşadığınız ilin valilik gibi idari makamlarının veya Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığının yaptığı duyuruları takip etmenizi öneririz. Böylece herhangi bir sorun yaşamadan seyahat etmeye devam edebilirsiniz.
Kış Lastiği Otomobillerde Zorunlu mu? Kimler Kış Lastiği Takmak Zorunda?
Kış lastiği uygulaması, şehirler arası yolcu ve yük taşıyan tüm araçlar için trafik güvenliğinin olumsuz etkilendiği 1 Aralık - 1 Nisan tarihleri arasını kapsayan dört aylık süre boyunca zorunludur.
Kış lastiği takma zorunluluğunun bitiş tarihi, mevsim koşullarına bağlı olarak 1 ay uzatılabilir. Dolayısıyla normalde “Kış lastiği ne zaman çıkarılır?” sorusunun “1 Nisan” olan cevabı da her yıl değişime uğrayabilir. Uzatma işlemi Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı veya bulunduğunuz ilin valilik makamı gibi idari kurumları tarafından duyurulabilir. Ülke sınırları içerisinde seyreden yabancı plakalı ticari araçlar için de zorunluluk vardır.
Tüm araçlara mal ve can kaybını önlemek için kış lastiği önerilse de hususi araçlar için herhangi bir zorunluluk bulunmuyor. Fakat valilikler hava sıcaklıklarını göz önünde bulundurarak özel araçlar için de kış lastiğini zorunlu kılma yetkisine sahiptir.
Kış Lastiği Takmama Cezası Ne Kadar?
Kış lastiği takmama cezası, 2023 yılı için 1.152 TL olarak belirlendi. Yeni kış lastiği dönemi 1 Aralık 2023’te başlayacağı için 1.152 TL’lik ceza yeni dönemde de geçerli olacak. Fakat 1 Ocak 2024 itibarıyla ceza tutarının artması bekleniyor. Kış lastiği dönemi 1 Nisan 2024’e kadar süreceği için yeni yıl ile birlikte farklı tutarda bir cezanın kesilmesi mümkün.
Eğer kış lastiği takmadığınız için ceza yediyseniz bu cezayı erken ödeyerek indirim kazanabilirsiniz. Her trafik cezasında olduğu gibi kar lastiği uygulamasında da ilk 15 günlük süre için %25 indirim uygulanıyor. Buna göre cezanın kesildiği tarihten itibaren 15 gün süre içinde kış lastiği takmama cezası 864 TL olarak ödenebilir.
Kış Lastiği Nasıl Olmalı?
Kış lastikleri, yazın kullanılanlara göre farklı özellikler taşır. Bununla birlikte kendi arasında farklı özellikler taşıyan kış lastikleri de mevcuttur. Peki, ideal kış lastiği özellikleri nasıl olmalı?
Kış lastikleri çok sayıda derin oluğa sahip olmalıdır. Bu sayede yağışlı havalarda yola daha iyi tutunabilirler. İmal edildikleri kauçuk ise yumuşak olmalıdır. Böylece soğuk hava şartlarında bile lastikler ısınabilir ve herhangi bir sorun yaşamadan araç hareket edebilir. Buna ek olarak ülkemizdeki kış lastiği diş derinliği için yasal limit 1.6 mm’dir.
En İyi Kış Lastiği Hangisi? Kış Lastiği Nasıl Seçilir?
Kış lastiği alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında ilk sırada, araçla uyumlu bir lastik seçmek vardır. Sürücülerin kullandıkları araç markasının önerdiği lastikler en iyi lastiklerdir. Bunun dışında herhangi bir seçeneğin tercih edilmesi kesinlikle önerilmez. Sürücüler, kış lastiği ile ilgili bilgi almak için markalarının sitelerini veya satış sırasında verilen katalogda yer alan bilgileri inceleyebilir.
Kış Lastiği Nasıl Anlaşılır?
RMA (Rubber Manufacturers Association) ve ASTM şartlarını sağlayan, üzerinde M+S veya kar tanesi sembolünü taşıyan lastikler, kış lastiği olarak kabul edilir. Bir lastiğin kış lastiği olup olmadığını anlamanın kolay yollarından bir diğeri de üzerindeki desenleri incelemektir. Ayrıca bu desenlerin mevsim koşulları dahilinde yol tutuşunu artırmak için de etkisi vardır. Peki, kış lastiği deseni nasıl olmalı?
Kış Lastiği Desenleri ve Önerilenler
Yol tutuşunu artırmak için kış lastikleri, genellikle ince lamelli ve geniş bloklu sırt desenine sahip olacak şekilde tasarlanır. Desenlerin şeklinin yanı sıra lastikte oluşturduğu derinlik de önemlidir. Yağışlı havalarda daha verimli bir yol tutuşu için derin oluklu desene sahip lastikler daha çok önerilir. En doğru desen ve derinlik ölçüsü için ise üreticinin verdiği bilgiler dikkate alınmalıdır.
Yazın kış lastiği kullanmak;
Fren mesafesinin uzamasına neden olur.
Keskin virajlarda kış lastiğinin yumuşak yanakları nedeniyle araç, beklenenden fazla yatar. Aracınız takla atmasına bile neden olabilir.
Lastikler çabuk aşınır.
Mevsimine uygun lastik kullanmamak, yakıt tüketimini ve karbondioksit salınımını arttırır.
Kış Lastikleri Sadece Karda ve Buzda mı Kullanılır?
Genel kanı bu yönde olsa da sadece karda ve buzda kış lastiği kullanmak yanlıştır. Kışlık lastikler +7 derecenin altında, ıslak ve kuru hava koşullarında performansı artırır. Kuru yollardan kaygan yollara geçişte aracı yolda tutar, kayma ve kaza risklerini azaltır.
Kış Lastiği Yakıt Kullanımını Artırır mı?
Kış lastikleri aracın gaza basıldığında ya da fren yapıldığında ani tepki vererek kaymasını önlerken bir parça aracı zorlarlar. Bu zorlama da yazın kullandığınız lastiklere göre biraz daha fazla yakıt harcanmasına neden olabilir. Ancak en iyi ihtimalle, kış lastiği kullanmayarak bir başka araca ya da kaldırıma çarpmanız çok daha fazla masrafa neden olacaktır.
Önden Çekişli Araçlarda Sadece Ön Tarafa Kış Lastiği Takılsa Olmaz mı?
Çift ya da tek lastik değişimi doğru kabul edilmez. Aracın kaymasını ve savrulmasını önlemek için 4 lastik de aynı marka ve desende olmalıdır. Tek ya da iki lastik değiştirmenin zararlarını öğrenmek için “Tek Lastik Değiştirmek Ne Kadar Doğru” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
4x4 Araçlarda da Kıș Lastiği Gerekli mi?
Çekiş güçleri daha fazla olan 4x4 araçların kalkışlardaki performansı daha güçlüdür. Fakat bu, buzlu yüzeylerde ve durma anlarında sorun yaşamayacakları anlamına gelmez. Bu yüzden evet, kış lastiği 4x4 araçlar için de gereklidir.
Lastik Ömrü Nedir? Kış Lastiğinin Ömrü Kaç Yıldır?
Lastik ömrü, bir lastiğin güvenli bir şekilde kullanılabileceği süreyi ifade eder. Kauçuk malzemeden yapılan lastikler, zamanla kullanıma ve dış etkenlere bağlı olarak aşınır, yıpranır. Bu aşınmalar ve yıpranmalar, aracın yol tutuşunu zayıflatarak çeşitli riskleri ortaya çıkarır. Dolayısıyla daha uzun ömürlü lastikler satın alınmalı ve ömrü biten lastikler yenileriyle değiştirilmelidir.
Kış lastiği ömrü ise kullanıma ve markaların kalitesine göre değişiklik gösterir. Araçla gidilen yolun mesafesi ve geçilen yolların zemin özellikleri de lastiğin ömründe etkilidir. Kullanım ömürleri genellikle 5 yıldır. 5 yıl dolmadan aşınan lastikler mutlaka değiştirilmelidir.
M+S Kış Lastiği Nedir?
Yanlış şekilde “kar lastiği” olarak da bilinen M+S kış lastiği, hem fren hem de çekiş özelliği arttırılmış kış lastiğidir. Aslında kar lastiği ile M+S lastik tamamen farklıdır. Kar lastiği, tamamen kar üzerinde hareket edebilmek için tasarlanmıştır ve çok daha farklı bir teknolojiye sahiptir. M+S lastik ise kauçuktan imal edilmiştir ve kış şartları için özelleştirilmiştir. Son olarak M+S lastiklerin çok sık don görülen bölgelerde kullanılması şiddetle önerilir.
Lastik Hava Basıncı Kaç Olmalıdır?
Lastiklerin basıncının ideal düzeyde olması güvenli bir sürüşün olmazsa olmazlarındandır. Bu yüzden araç lastiklerinin basıncı ayda bir ve uzun yola çıkmadan önce mutlaka kontrol edilmelidir. Lastik üzerinde de yazılı olan, ideal basınç değerlerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz.
Lastik basıncının çok yüksek olmasının da çok düşük olmasının da aracınıza ve sürüş kalitenize çeşitli zararları olduğunu bilmelisiniz. Düşük hava basınçlı lastikler kullanmanın tek bir mantıklı gerekçesi olabilir; kumlu zeminde güvenle ilerlemek. Aşağıdaki tablo, “Kışın araç lastik basıncı nasıl olmalı?” sorusuna, lastiklere bakarak cevap bulmanıza yardımcı olacaktır.
Yüksek Hava Basıncının Zararları
Lastik yüzeyinin yol ile teması azaldığı için otomobilin yol tutuşu düşer.
Süspansiyon ve diğer bileşenler daha hızlı yıpranır.
Düşük seviyede su tahliyesi ve yüksek araç içi sesi ile birlikte sürüş konforu düşer.
Lastikler, bozuk yollarda ve ani yük değişimlerinde hasar almaya daha açık hale gelir.
Darbe sönümleme özelliği azalır.
Düşük Hava Basıncının Zararları
Düşük hava basıncı ile birlikte ıslak zeminde fren mesafesi uzar ve direnç azalır.
Direksiyon hakimiyetinde zorluk yaşanır.
Kötü yol tutuşu ile araç virajlarda daha çok kaymaya başlar.
Ani frenleme sonucu durma mesafesi artar.
Lastik Hava Basıncı Nasıl Kontrol Edilir?
Lastikler devamlı olarak basınç kaybı yaşadığından ve sıcaklığın etkisiyle bu kayıp artabileceğinden hava basıncını düzenli olarak kontrol etmeniz gerekir. Hava basıncı adım adım şu şekilde kontrol ediliyor:
Otomobil aksesuarları satan bir mağazadan basınç ölçer satın alın ya da servisteki basınç ölçeri kullanın.
Lastik supaplarını çıkarın.
Basınç ölçer ile lastik supaplarına baskı uygulayın.
Göstergedeki basınç değerini tavsiye edilen değer ile karşılaştırın.
Basınç seviyesi ideal düzeye gelene kadar lastikleri şişirin ya da havalarını indirir.
Supap kapaklarını takın.
Kış Lastiği Nasıl Muhafaza Edilir? Nerede Saklanır?
Kış lastiklerini araçtan çıkardığınız zaman en çok dikkat etmeniz gereken konu depolamadır. “Kış lastiği nasıl saklanır?” sorusunun cevabı ise şöyledir:
15-20 derece sıcaklıklarda, karanlık, serin ve kuru yerlerde naylon gibi torbalara sarılı bir şekilde saklanmalıdır.
Radyatör gibi ısı kaynaklarından en az 1 metre uzaklıkta tutulmalıdır.
Jantlı kış lastikleri üst üste ve yatık şekilde, jantsız kış lastikleri ise dikey şekilde depolanmalıdır.
Kış Lastiği Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Aracınızın üreticisinin önerdiği kış lastiği markasını ve tipini, belirtilen ölçü, yük ve hız sınıfına göre seçmelisiniz. Gerekli bilgiye yetkili servislerden ya da aracınızın kullanıcı el kitabından ulaşabilirsiniz.
Aracınızın üreticisi tarafından kış lastiği markası ve tipi belirtilmemişse kış lastiğini standart yaz lastiğinin ölçü, yük ve hız sınıfına göre seçmelisiniz.
Takacağınız kış lastiğinin üretim ayını ve yılını kontrol etmelisiniz.
Sadece karda iyi sonuç veren kış lastiği, iyi bir kış lastiği değildir. En iyi kış lastiği, kışın kuru ve ıslak zeminde yaz lastiğine yakın sonuç veren, karda fren ve çekiş yönünden yeterli olandır.
Kış Lastiği mi, Kar Zinciri mi?
Kış lastiği, havaların soğumaya başladığı, aşırı yağış, kar ve buzlanmanın görüldüğü aylarda aracın yola daha iyi tutunmasını, kaymadan ilerleyebilmesini sağlar. Kar zinciri ise aşırı kar yağışı olduğunda lastikle zemin arasında bir tutunma köprüsü kurarak kaymayı engeller.
Ancak kış lastiği yerine bir kışı zincirle geçirmek doğru değildir. Çünkü zincir, uzun süreli kullanımda hem aracın alt kısmına hem de lastiklere zarar verir. Zincir, sadece aşırı kar yağışında kış lastiği ile birlikte kullanılması gereken bir güvenlik önlemidir.
Kış Lastiği ve Kar Lastiği Farklı Lastikler mi?
Dilimize İngilizceden çevirilen “kış lastiği” sözcüğü yanlış bir çeviri ile “kar lastiği” olarak da kullanılır. Ancak doğrusu kış lastiğidir. Çünkü sadece karda ilerlemek üzere üretilmiş bir lastik türü yoktur. Yağmurlu, buzlu, karlı, soğuk zeminde yol tutuşu sağlayan farklı ölçü ve tutunma kabiliyeti özelliğinde üretilen lastiklerin tamamına kış lastiği denir.
Kar Paleti Nedir?
Kar paleti, kış mevsiminin çok çetin geçtiği bölgelerde lastiği kaplayan bir koruyucudur. Bu koruyucu palet, mükemmel yol tutuşu sağlayarak aracın kaymasına engel olur. Kar zincirine alternatif ama ondan biraz daha pahalı bir malzemedir. Ancak genellikle kar paleti ile paletli araçlar karıştırılır.
Kar paleti sadece lastiğe yapılan bir eklemedir. Paletli tekerlek ise tamamen ayrı bir teknolojidir ve karlı ya da buzlu arazilerde hareket etmek için tasarlanmıştır. Bu tür bir aksamın asfaltta kullanılması uygun değildir.
Verdiğimiz bilgiler doğrultusunda kış lastiğinizi seçebilir ve kullanabilirsiniz. Eğer uzun yola çıkacaksanız yaz veya kış fark etmeksizin lastiklerin de dâhil olduğu genel bir bakım yaptırmalısınız. Bu konu ile ilgili detaylara ise “Tatile Çıkmadan Önce Uzun Yol Bakımını İhmal Etmeyin” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Elektrikli Otomobil Almadan Önce Bilinmesi Gerekenler
Motor Yağı Nasıl Değiştirilir?
Otonom Araçlar: Nvidia Atlan’ın Önemi
Ralli Arabalarının Özellikleri Neler?
En Geniş Bagajlı SUV Modelleri
